Faktura VAT to dokument, który odgrywa kluczową rolę w obiegu prawnym i gospodarczym. Pełni funkcję techniczno-rozliczeniową i jest istotnym elementem w relacjach między przedsiębiorcami. Jednak w kontekście postępowań sądowych jej użyteczność jako dowodu budzi wiele wątpliwości. W artykule tym przyjrzymy się roli faktury VAT w postępowaniach cywilnych, jej ograniczeniom oraz znaczeniu dla stron umowy.
Rola faktury VAT w postępowaniu cywilnym
Faktura VAT jest dokumentem, który formalizuje dokonanie transakcji. Potwierdza ona sprzedaż towarów lub usług oraz wskazuje na obowiązek zapłaty przez nabywcę. Jak wskazuje Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 lipca 2023 r. (I CSK 5820/22), faktura VAT sama w sobie nie dowodzi, że strony łączyła umowa o określonej treści ani w jakim zakresie ta umowa została zrealizowana. Co więcej, faktura nie jest także dowodem na to, że roszczenie jest uzasadnione, ponieważ nie zawiera wystarczających informacji do ustalenia treści umowy i jej wykonania.
Wartość dowodowa faktury VAT
Mimo że faktura VAT nie jest wyłącznym dowodem w postępowaniu cywilnym, może odgrywać istotną rolę w kontekście dowodzenia. Faktura jako dokument o charakterze techniczno-rozliczeniowym, pełniący rolę dokumentu prywatnego, może zawierać oświadczenie woli strony, która ją wystawiła lub przyjęła (np. wezwanie do zapłaty, uznanie niewłaściwe długu, pokwitowanie itp.), a zatem ma istotne znaczenie dla wykładni oświadczeń woli stron. Faktura jest zatem powszechnie uznawana za jeden z dowodów, w oparciu o który sąd może samodzielnie lub z uwzględnieniem innych dowodów ustalić treść stosunku prawnego łączącego strony (Postanowienie Sądu Najwyższego z 5 lipca 2019 r. IV CSK 625/18).
Konieczność przedstawienia dodatkowych dowodów
Aby skutecznie dochodzić roszczenia na podstawie faktury VAT, strona musi wykazać nie tylko zawarcie umowy, ale również jej treść oraz spełnienie świadczenia. W tym kontekście faktura VAT może jedynie wskazywać na istnienie umowy między stronami, ale do jej udowodnienia często niezbędne są dodatkowe dowody, takie jak umowy pisemne, prowadzona korespondencja, zeznania świadków czy inne dokumenty potwierdzające wykonanie zobowiązań.
Podsumowanie
Faktura VAT, pełniąc funkcję dokumentu rozliczeniowego, może być istotnym elementem dowodowym w postępowaniach cywilnych, niemniej jednak nie stanowi jednoznacznego dowodu roszczenia. W przypadku sporów sądowych kluczowe jest, aby strony miały na uwadze konieczność zgromadzenia dodatkowych dowodów potwierdzających warunki umowy oraz jej wykonanie. Znajomość roli, jaką faktura VAT odgrywa w toku postępowania może znacznie ułatwić dochodzenie roszczeń w sporze.
