Przedawnienie roszczeń to kluczowy temat, który powinien zainteresować każdego przedsiębiorcę. W praktyce oznacza to, że określone roszczenia mogą ulegać przedawnieniu po upływie określonego czasu, co skutkuje niemożnością ich dochodzenia przed sądem. Warto znać zasady dotyczące przedawnienia, aby skutecznie zarządzać swoimi prawami i obowiązkami, zwłaszcza że zbliżający się koniec roku może mieć wpływ na wiele zobowiązań.
Co to jest przedawnienie?
Przedawnienie to instytucja prawna, która ma na celu stabilizację stosunków prawnych poprzez wprowadzenie granicy czasowej dla dochodzenia roszczeń. Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu dłużnik może odmówić spełnienia świadczenia, argumentując, że roszczenie jest już nieaktualne.
Ile wynosi okres przedawnienia?
Czas, po którym roszczenie ulega przedawnieniu, zależy od jego rodzaju. Zgodnie z przepisem Kodeksu cywilnego: ”Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.” Zgodnie z powyższym terminy przedawnienia możemy podzielić na ogólne i szczególne.
Wobec powyższego ogólne terminy przedawnienia wynoszą odpowiednio:
Sześć lat – dotyczy to wszystkich roszczeń, dla których nie jest przewidziany inny termin przedawnienia.
Trzy lata – ten termin stosuje się do roszczeń okresowych oraz do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przykładem mogą być roszczenia z tytułu niewypłaconego czynszu za wynajem lokalu, który przedsiębiorca zobowiązał się płacić co miesiąc.
Ważne jest, aby pamiętać, że szczególne terminy przedawnienia mogą się różnić w zależności od specyfiki roszczenia. Ustawodawca wprowadził bowiem szereg wyjątków od wspomnianych powyżej terminów przedawnienia. Przykłady to:
2 lata – w przypadku sprzedaży, świadczenia usług lub umowy zlecenia czy umowy o dzieło, przedawnienie faktury następuje po upływie dwóch lat. To istotne, ponieważ przedsiębiorcy muszą być świadomi krótszego okresu, w jakim muszą podjąć działania w przypadku braku płatności.
1 rok – dla umów użyczenia, przewozu, transportu czy umowy spedycji, wierzyciel ma jedynie rok na dochodzenie należności. W przypadku transportu międzynarodowego okres ten ulega wydłużeniu i wynosi odpowiednio rok i trzy miesiące. Dla przedsiębiorców w branży logistycznej czy transportowej jest to kluczowe, gdyż ogranicza czas na realizację roszczeń związanych z niedotrzymanymi zobowiązaniami. Ten sam termin dotyczy niektórych roszczeń z umowy najmu np. gdy najemca domaga się zwrotu kaucji od wynajmującego oraz roszczeń pracowniczych np. gdy pracodawca domaga się naprawienia szkody, wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych
6 miesięcy – dotyczy roszczeń o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu (art. 848 Kodeksu cywilnego). Przykładem może być sytuacja, w której gość hotelowy zgubił w obiekcie wartościowy przedmiot.
Co przerywa bieg przedawnienia?
Bieg przedawnienia można przerwać w kilku sytuacjach, co jest istotne dla przedsiębiorców, którzy obawiają się o utratę swoich praw. Przykłady sytuacji przerywających bieg przedawnienia to:
- Złożenie pozew do sądu – wniesienie sprawy do sądu przerywa bieg przedawnienia na czas trwania procesu.
- Uznanie roszczenia przez dłużnika – jeżeli dłużnik, w dowolnej formie, uznaje swoje zobowiązanie, bieg przedawnienia zaczyna biec na nowo.
- Złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego – również prowadzi do przerwania biegu przedawnienia.
Zbliża się koniec roku
Końcówka roku to czas, kiedy wielu przedsiębiorców dokonuje podsumowania swoich finansów, bilansuje wyniki i ocenia sytuację prawną swoich roszczeń. Warto w tym okresie zwrócić szczególną uwagę na roszczenia, które mogą ulegać przedawnieniu z końcem roku kalendarzowego – czyli roszczenia o terminie przedawnienia 2 letnim lub dłuższym. Dla przykładu, roszczenia związane z niezapłaconymi fakturami za towary lub usługi, które zostały wystawione w 2022 roku przedawniają się po 2 latach, co oznacza, że okres ten upłynie 31 grudnia 2024 roku. Przejrzenie wszystkich aktywnych zobowiązań oraz upewnienie się, których z nich jeszcze można dochodzić, jest kluczowe dla braku utraty ważnych praw w przyszłości.
Podsumowanie
Zrozumienie zasad przedawnienia roszczeń jest kluczowe dla każdego przedsiębiorcy, aby skutecznie zarządzać swoimi zobowiązaniami i prawami. Biorąc pod uwagę różne okresy przedawnienia oraz okoliczności, które mogą je przerwać, przedsiębiorcy powinni regularnie monitorować swoje roszczenia i dokonywać oceny ich aktualności.
Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości zapraszam do kontaktu.
